CDS Nedir?

İngilizce Credit Default Swap (Kredi Temerrüt Takası) kavramının kısaltması olan CDS, en basit haliyle kredi risk primi olarak tanımlanıyor. 

Peki Merkez Bankası Başkanı'nın 4,5 ayda ikinci kez görevden alınmasının ardından ekonomistler neden sürekli CDS seviyesinden bahsetmeye başladı? 

Şöyle açıklayalım… 

Elinde bir ülkeye ait tahvil ya da benzer bir finansal araç bulunduran bir kişi, vade sonunda alacağının ödenip ödenmeyeceğini bilmek ister. 

Şayet ödenmeme gibi bir riski ortadan kaldırmak istiyorsa belirli bir bedel ödemek, bir nevi sigortalamak durumunda.

Bu işlem için de ülkelerin risklerini gözlemleyerek bir CDS primi oluşturan kuruluşlarla çalışılıyor. Bu kuruluşlar, tahvili alan kişiye, "Bize her ay X kadar ödeme yaparsanız, alacağınızın ödenememesi durumunda ödemeyi biz yapacağız" taahhüdünü veriyor. Kişi, kabul ederek bu riskin maliyetini ödemeye razı oluyor. 

Yatırım yapanın "parasını alamama" endişesi ne kadar fazla ise risk (CDS) primi de o kadar yüksek oluyor. 

Her 100 CDS puanı için yüzde 1 maliyeti oluşuyor. Örneğin ülkenin CDS puanı 480 ise yatırımcının tahvilinin ödenmemesi, iflas gibi durumları sigortalatmak için yüzde 4,8 oranında bir bedel ödemesi gerekiyor. 

Türkiye'nin beş yıllık kredilerde risk primi en yüksek seviyesini 4 Mayıs 2020'de görmüştü. Türk Lirası'nın dolar karşısında 7 lira 25 kuruş seviyesini geçmesi, BDDK'nın yabancı bankalara TL-döviz takasını (swap) kısıtlaması ve Merkez Bankası'nın rezervlerine dair endişelerle CDS, 627'ye kadar çıktı. 

Naci Ağbal'ın Merkez Bankası Başkanlığı'na getirilmesinin ardından ise bu değer, 15 Şubat'ta 288'e kadar geriledi. 

Ancak Ağbal'ın da görevden alınmasıyla CDS'teki hareketlilik sürüyor. 2 Nisan 2020 itibarıyla CDS, 457 seviyesini gördü.  

Mevcut durumda Arjantin'den sonra en yüksek risk primi Türkiye'de.

Eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez, 1 Nisan'da kendi blogunda kaleme aldığı yazısında Türkiye'nin 2020 sonu itibarıyla toplam 450,1 milyar dolarlık brüt dış borç olduğunu hatırlatmıştı. Bu borç içinde Hazine garantisi altında olan özel kesim dış borçlanmalar da var. 

Eğilmez, bu borçların ödenememesi halinde Hazine garantisinin devreye gireceğini, bu dış borçların özel kesim borcu olmaktan çıkarak kamu kesimi borcu haline geleceğini söyledi ve ekledi: Türkiye'nin risk primini (CDS) yükselten nedenlerden birisi budur. (https://www.mahfiegilmez.com/2021/04/ds-borclar-ve-hazine-garantileri.html?m=1 ) 

/Independent Türkçe